ترک

قهوهٔ ترک (به ترکی استانبولی: Türk kahvesi) شیوه‌ای برای سرو قهوه است. دانه‌های برشته‌شده و سپس کاملاً پودر شدهٔ قهوه در قهوه‌جوشی به نام جذوه جوشانده و در فنجان سرو می‌شوند. دانه‌های پودر شدهٔ قهوه در فنجان می‌توانند ته‌نشین شوند و برای طعم دادن به قهوه از شکر استفاده می‌شود. این شیوهٔ سرو قهوه در خاورمیانه، شمال آفریقا، قفقاز و بالکان دیده می‌شود.

پیشینه

برخلاف افسانه‌های قدیمی دربارهٔ خاستگاه آفریقایی قهوه که به کرات هم تکرار می‌شوند، قدیمی‌ترین مدارک مستدل موجود که به طرز غیرقابل انکاری بر نوشیدن قهوه دلالت دارند، تنها به اواسط قرن پانزدهم میلادی در خانقاههای یمن باز می‌گردند. تا سال 1510 میلادی، قهوه در مراکز بزرگ اسلامی همچون قاهره و مکه در میان تمامی قشرها جامعه به یک نوشیدنی رایج تبدیل شده بود. در دههٔ 1640 ابراهیم چپوی، تاریخ‌نگار عهد عثمانی از باز شدن اولین قهوه‌خانه در استانبول حکایت کرده‌است.

تا سال 962 (55–1554) در شهر قسطنطنیه و همچنین در سرتاسر قلمرو عثمانی، نشانی از قهوه و قهوه‌خانه نبود. در همان سال‌ها بود که مردی از حلب به نام حاکم و مردی از دمشق به نام شمس به شهر آمدند: هر کدام از آن‌ها مغازه‌ای بزرگ در منطقهٔ تحت قلعه باز کردند و قهوه تهیه و تدارک دیدند.

در این اواخر، نوشیدن سنتی قهوهٔ ترک به دلیل رشد فزایندهٔ دیگر نوشیدنی‌های داغ نظیر چای، قهوهٔ سریع، و دیگر شیوه‌های نوین نوشیدن قهوه کاهش یافته‌است.

تجهیزات

قهوهٔ ترک معمولاً با استفاده از قهوه‌جوش کوچکی به نام جذوه، قاشق چای‌خوری، و دستگاه گرمازا آماده و در فنجان سرو می‌شود. موارد مورد نیاز برای تهیهٔ آن شامل قهوهٔ کاملاً خردشده، گاهی اوقات هل سبز، آب سرد و در صورت نیاز شکر می‌باشند. برخی از فنجان‌های مدرن دسته دارند، حال آنکه فنجان‌های سنتی دسته نمی‌داشتند در نتیجه برای نوشیدن قهوه، فنجان را می‌بایست با نوک انگشتان نگه می‌داشت یا آنطور که بیشتر رواج داشت، فنجان را در ظرفی فلزی و دسته‌دار گذاشت و قهوه را نوشید.

به صورت سنتی، قهوه‌جوش از مس ساخته می‌شود و دسته‌ای چوبی دارد، با این وجود از دیگر فلزات همچون آلومینیوم به همراه پوششی نچسب نیز برای ساخت جذوه استفاده می‌کنند. اندازهٔ قهوه‌جوش به‌گونه‌ای انتخاب می‌شود که متناسب با مجموع حجم فنجان‌های مورد استفاده باشد، زیرا استفاده از قهوه‌جوش بزرگ باعث می‌شود که اکثر کف حاصل به دیوارهٔ داخلی قهوه‌جوش بچسبد. از قاشق چای‌خوری هم برای هم‌زدن و هم برای اندازه‌گیری میزان قهوه و شکر مورد نیاز استفاده می‌شود. ممکن است قاشق‌های چای‌خوری در برخی از کشورها بسیار بزرگ‌تر از اندازهٔ معمول قاشق‌های چای‌خوری در کشورهایی باشد که نوشیدن قهوهٔ ترک در آن‌ها رایج است. به‌طور معمول قسمت گودمانند قاشق‌های چای‌خوری، یک سانتی‌متر طول و نیم سانتی‌متر عرض دارد.